γράφει ο Στέλιος Φενέκος
ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ «ΠΛΟΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ» Η’ «ΠΛΟΙΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ»
(Άλλες ονομασίες π.χ. : “Πλοία Ανθρωπιστικής Υποστήριξης”, “Πλοία Διάσωσης και Πρώτης Υποδοχής”, “Πλοία Βάσης για Άμεση Βοήθεια και Καταγραφή” )
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
1. Οι αφίξεις μεταναστών όπως δείχνουν τα στοιχεία της Μ.Κ.Ο. “Aegean Boat Report” και δεν έχουν αμφισβητηθεί από το Λ.Σ. έχουν ως εξής (αφορούν τον μήνα Οκτώβριο):
• Λέσβος 72 σκάφη, 2.760 άτομα
• Χίος 33 σκάφη, 1.244 άτομα
• Σάμος 43 σκάφη, 1.356 άτομα
• Κως 19 σκάφη, 475 άτομα
• Λέρος 16 σκάφη, 596 άτομα
Συνεπώς το μεγαλύτερο πρόβλημα υπερσυγκέντρωσης αφορά κυρίως την Λέσβο, την Χίο και την Σάμο.
Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ «ΠΛΟΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ» Η’ «ΠΛΟΙΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ»
2. Η λύση κατάλληλων πλοίων, αγκυροβολημένων στη περιοχή Ανατολικά των νησιών Λέσβου, Χίου και Σάμου (σε κατάλληλο όρμο και εγγύς της οριογραμμής) ως πλοία διάσωσης, υποδοχής, πρώτης καταγραφής και αρχικού διαχωρισμού των επιχειρούντων να εισέλθουν στη χώρα με βάρκες, εμφανίζει αρκετά θετικά σημεία, κάποια θέλουν ιδιαίτερο σχεδιασμό και υπάρχουν ορισμένα αρνητικά σημεία που επισημαίνονται στο τέλος του σημειώματος.
3. Τα πλοία αυτά θα μπορούσαν να είναι:
• Μισθωμένα μεγάλα πλοία της ακτοπλοΐας (μεγάλα επιβατηγά – μεγάλα Ferry boats)
• Μισθωμένα πλοία επιβατηγά , όπως αυτά που κάνουν δρομολόγια στα νησιά.
• Αρματαγωγά του Π.Ν.
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΠΛΟΙΩΝ
4. Οι δυνατότητές τους για προσωρινή είτε ολιγόωρη φιλοξενία στα πλοία αυτά κυμαίνονται:
• Από 2500 άτομα σε σαλόνια και καμπίνες (με επιπρόσθετη χωρητικότητα ατόμων – ολιγόωρη παραμονή- στους χώρους φόρτωσης αυτοκινήτων) σε μεγάλα πλοία όπως αυτά της ΑΝΕΚ.
• Περίπου 1200 άτομα στα σαλόνια και χώρους ενδιαίτησης για προσωρινή παραμονή και 500 περίπου άτομα ακόμη στα καταστρώματα φόρτωσης οχημάτων στα μισθωμένα επιβατηγά που κάνουν δρομολόγια στα νησιά μας (Ferry Boats)
• Έως 500 άτομα στους χώρους ενδιαίτησης (200 περίπου άτομα για προσωρινή παραμονή στους χώρους ενδιαίτησης, με 300 ακόμη για ολιγόωρη παραμονή στον χώρο αρμάτων) τα αρματαγωγών.
5. Η παραμονή/φιλοξενία των μεταναστών/προσφύγων δύναται να διακριθεί σε δύο κατηγορίες:
• Η «προσωρινή φιλοξενία» στις καμπίνες και τα σαλόνια φιλοξενίας των πλοίων δύναται να διαρκέσει μερικές ημέρες έως το πολύ μία εβδομάδα.
• Ενώ η «προσωρινή παραμονή» στους χώρους φόρτωσης, το πολύ ένα εικοσιτετράωρο.
6. Θα μπορούσε επίσης να γίνει εκμετάλλευση των χώρων που να ευνοεί την διαχείριση του αριθμού των επιβαινόντων: Αρχικά πηγαίνουν όλοι μαζί στους χώρο φόρτωσης για καλύτερο έλεγχο και εποπτεία και στη συνέχεια μετά τον πρώτο γρήγορα πλην όμως αναγκαίο έλεγχο μετακινούνται σε καμπίνες και στους χώρους ενδιαίτησης των πλοίων, ανάλογα με το πόσο σχεδιάζεται να παραμείνει στο πλοίο, πριν μετακινηθεί στην ενδοχώρα είτε στο νησί η κάθε κατηγορία.
ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΝΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ
7. Οι ανάγκες ανεφοδιασμού είναι ποικίλες, πλην όμως πολλές εξ αυτών θα γινόντουσαν ούτως ή άλλως και στις δομές φιλοξενίας της ξηράς. Εδώ παρουσιάζεται το πλεονέκτημα της δυνατότητας καλύτερης διαχείρισης κάποιων εξ αυτών των εφοδίων, έναντι του τρόπου διαχείρισης τους στα κέντρα φιλοξενίας.
• Τα πλοία θα πρέπει να ανεφοδιάζονται τακτικά με τρόφιμα και λαχανικά (εβδομαδιαία το πολύ).
• Νερό (εβδομαδιαία το πολύ, ίσως και νωρίτερα) .
• Ιατροφαρμακευτικά υλικά (που να καλύπτουν τις άμεσες ανάγκες περίθαλψης και των πρώτων αναγκαίων ιατρικών ελέγχων που μπορούν να γίνονται κατά το διάστημα παραμονής).
• Είδη προσωπικής υγιεινής (σαπούνια, σαμπουάν, χαρτιά υγείας κλπ).
• Είδη ένδυσης και υπόδησης (τα οποία οι επιβαίνοντες συνήθως στερούνται και αυτά που φορούν συνήθως είναι βρεγμένα).
• Συσκευές και υλικά διασκέδασης-ελεύθερου χρόνου (τηλεοράσεις, μουσική, επιτραπέζια παιχνίδια κλπ).
• Καύσιμα (δεκαήμερο έως δεκαπενθήμερο το πολύ), τα οποία είναι περιορισμένα, αφού λόγω της αγκυροβολίας θα αναλώνονται μόνο για τις ηλεκτρογεννήτριες των πλοίων.
ΘΕΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ
• Θα μπορεί να γίνει καλύτερη καταγραφή και έλεγχος των επιβαινόντων, αφού δεν θα χάνονται στις ακτές.
• Θα μειωθούν σημαντικά οι απώλειες ανθρωπίνων ζωών από πνιγμούς.
• Θα μπορούν να γίνουν πρώτες αναγκαίες ιατρικές εξετάσεις σε άτομα υψηλού κινδύνου.
• Δεν θα επιβαρύνονται τα νησιά, βλέποντας να αποβιβάζονται με τις βάρκες τους εκατοντάδες άτομα την ημέρα, γεγονός που δημιουργεί εξαιρετικά αρνητικές αντιδράσεις από τους πολίτες. Ο συνολικός αριθμός που θα παραμένει τελικά στα νησιά θα είναι πολύ μικρότερος από πριν, με τάση μείωσης του λόγω της καλύτερης κατανομής και συνολικής διαχείρισης.
• Θα μπορούν να ελεγχθούν άμεσα τα άτομα που παρουσιάζουν ιδιαίτερο κίνδυνο για την ασφάλεια της χώρας (και να απομονωθούν στη συνέχεια σε κατάλληλους χώρους κράτησης), χωρίς να έχουν την δυνατότητα να οργανωθούν, να κρυφτούν και να εξαφανιστούν, όπως γίνεται με την άτακτη αποβίβασή του με τις βάρκες στα νησιά.
• Θα μειωθεί σταδιακά ο κορεσμός στις υποδομές φιλοξενίας των νησιών.
• Θα μειωθούν οι παράνομες δράσεις κάποιων ΜΚΟ στην διακίνηση των μεταναστών.
ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ
• Υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι ασφαλείας για τα πλοία, σε περιπτώσεις που κάποιοι εκ των μεταναστών ξεφύγουν από τον έλεγχο και κάνουν δολιοφθορά. Γι αυτό είναι αναγκαία η εσωτερική αστυνόμευση των πλοίων (δυνάμεις ασφαλείας ή στρατιωτικής αστυνομίας).
• Ο καλός σχεδιασμός της επιβίβασης, της φύλαξης, της φιλοξενίας, των ελέγχων και της αποβίβασης είναι ιδιαίτερα σημαντικός, πλην όμως μπορεί να διασφαλίσει σύντομα και αποτελεσματικά την καλή οργάνωση, με τυπικές και ασφαλείς διαδικασίες (αφού θα είναι συγκεντρωτικές και επαναλαμβανόμενες).
• Η επιβίβαση από τις βάρκες και η αποβίβαση σε άλλα σκάφη, από τα μεγάλα αγκυροβολημένα πλοία παρουσιάζει περισσότερες δυσκολίες (όχι όμως απαγορευτικές) έναντι των αρματαγωγών.
• Ο κύκλος διαχείρισης (στο πλοίο και μετά στην ενδοχώρα ή στα νησιά) είναι σημαντικό να είναι ταχύς και συνεχής, ώστε να μην εξαντλούνται οι δυνατότητες προσωρινής φιλοξενίας στα πλοία.
• Το κόστος αν και μπορεί να φαίνεται μεγάλο δεν είναι απαγορευτικό, εφόσον υπάρξει συνολική διαπραγμάτευση από κατάλληλο φορέα (προτείνω ΠΟΚΕΣΘΑΜ του ΓΕΕΘΑ εφόσον επιλεγεί η μίσθωση πλοίων και όχι τα αρματαγωγά), και για τα τρία επιβαρυμένα νησιά.
• Σε περίπτωση που επιλεγούν αρματαγωγά, οι δυνατότητες σε αριθμούς και ευκολίες (κυρίως χώρων για πολυήμερη φιλοξενία και υγιεινής) μειώνονται μεν σημαντικά, όμως το κόστος θα είναι πολύ μικρότερο και λόγω στης στρατιωτικής οργάνωσης, η αστυνόμευση, οι έλεγχοι, η επιβίβαση και αποβίβαση, καθώς και οι κύκλοι διαχείρισης θα είναι καλύτεροι.
• Θα υπάρχει ανάγκη για υποστήριξη με μικρότερα πλοία του λιμενικού, του Π.Ν είτε μισθωμένα, για την αποβίβαση όσων μεταναστών μετακινούνται για μεταφορά στην ενδοχώρα είτε στα νησιά.
• ΠΡΟΣΟΧΗ: Εάν δεν προβληθεί σωστά, υπάρχει ο κίνδυνος να γίνει κακός παραλληλισμός με το “πλοίο των καταραμένων”(το πλοίο «St. Louis») το οποίο απέπλευσε τον Μάϊο του 1939 από το Αμβούργο για την Αβάνα, με 915 Εβραίους που διέφυγαν από Ευρωπαϊκές χώρες φοβούμενοι τους Ναζί και δεν τους δεχόταν καμία χώρα.
ΣΗΜΕΙΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ
1. Ο χαρακτήρας που θα δοθεί με την ονομασία της δράσης, αλλά και με το θεμελιώδες communique που θα δημοσιευθεί είναι εξαιρετικά σημαντικός.
2. Η ονομασία θα πρέπει να δείχνει αφενός τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα της δράσης και αφετέρου την καλύτερη διαχειριστική οργάνωση. Συγκεκριμένα:
• Κοντά στη περιοχή ανατροπών και πνιγμών για διάσωση, για αμεσότητα παροχής πρώτων βοηθειών.
• Ιδιαίτερα τώρα που χαλάει ο καιρός, με βροχές και κρύο, θα έχουν ζέστη και υγιεινές συνθήκες.
• Δεν θα αποβιβάζονται σε βραχώδεις ακτές, περπατώντας μετά χιλιόμετρα σε άγνωστα μέρη, βρεγμένοι και ρακένδυτοι και με κακό καιρό για να πάνε σε αστικά κέντρα.
• Άμεση παροχή ιατρικής και άλλης βοήθειας
• Καλύτερη διαχειριστική οργάνωση,
• Καλύτερες συνθήκες διαχείρισης και ασφάλειας.
• Αμεσότητα στην καταγραφή και στην διάκριση οικογενειών, ανήλικων παιδιών, ευάλωτων ατόμων, πραγματικών προσφύγων καθώς και των ατόμων που εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο για την ασφάλεια της χώρας.
• Ακριβέστερη καταγραφή όσον αφορά αριθμούς, και άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
3. Προτείνεται μία ονομασία όπως π.χ.: Πλοία Ανθρωπιστικής Υποστήριξης, Πλοία Διάσωσης και Πρώτης Υποδοχής, Πλοία Βάσης για Άμεση Μέριμνα και Καταγραφή, κλπ.
4. Σημαντικό ζήτημα ασφάλειας είναι η εσωτερική ασφάλεια στα πλοία, όπου θα πρέπει να υπάρχει συγκροτημένη δύναμη προσωπικού από την ΕΛΑΣ και το Λ.Σ.
5. Θα είναι σημαντικό να αιτηθούμε από την ΕΕ την συνδρομή της FRONTEX στην μεταφορά των μεταναστών από τις περιοχές εντοπισμού στα πλοία,
6. Θα πρέπει να διασφαλισθεί και η παρουσία/ ελεύθερη και απρόσκοπτη πρόσβαση εκπροσώπων της ΕΕ αλλά και της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες στα πλοία.
7. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να υπάρχει υποστήριξη της δράσης και από τα αρμόδια όργανα της ΕΕ και οπωσδήποτε καλή τεκμηρίωση/επιχειρηματολογία από νομική πλευρά.